14 مهر 1389 / 27 شوال 1431 / 6 اكتبر 2010


 

 
بدنبال افزايش حملات هوايي و زميني ارتش متجاوز بعثي به مناطق غيرنظامي و مسكوني كشورمان، كليه مدارس شهر اهواز تعطيل شد. همچنين دراين روزنيروي هوايي رژيم عراق ضمن شكستن حريم هوايي تهران به بخشي ازفرودگاه مهرآباد و كارخانه ايران خودرو كرد.
 
به دنبال فراگير شدن نهضت مشروطه ايران و صدور فرمان مشروطيت توسط مظفرالدين شاه قاجار، انتخابات مجلس شوراي ملي انجام گرفت و جمعاً 200 نفر به مدت دو سال به اين سمت انتخاب شدند. از نكات قابل توجه در فرمان‏هاي مظفرالدين شاه كه بر اثر فشار مردم و اوج‏گيري نهضت، مجبور به آن گرديد، اين است كه در دستخط اول، وعده تشكيل مجلس شوراي ملي داده شده بود ولي در دستخط دوم، به دليل خواست مردم، مجبور به دستور تشكيل مجلس شوراي اسلامي گرديد. اين مي‏تواند نشانگر تاكيد مردم و نمايندگان نهضت و صفوف اول مبارزه بر خواسته‏هاي اسلامي باشد كه با كارشكني‏هاي عوامل دربار و فرنگ رفته‏ها، سرانجام در عمل دچار تحريف گرديد. اين انتخابات بر طبق نظامنامه، صنفي بود و طبقات شاهزادگان، اعيان و اشراف، مالكين، بازرگانان، اصناف و علما و طلاب، براي خود در مجلس نماينده برگزيدند. سرانجام اولين جلسه مجلس شوراي ملي، با حضور نمايندگان مجلس، علماي اعلام، شاهزادگان، سفراي كبري و وزراي مختار، ساير بزرگان پايتخت و مقامات حكومتي و اداري در چهاردهم مهر 1285 ش برابر با 18 شعبان 1324 ق در كاخ گلستان تشكيل گرديد. در اين مراسم، شاه عليل و مريض را با زحمت آوردند و بر كرسي نشاندند. وي كه روزهاي آخر عمر را مي‏گذراند، با صداي ضعيف و لرزان گفت: "ده سال است آرزوي اين روز را داشتم، الحمداللَّه كه به مقصود خود رسيدم." پس از آن، انتخابات داخلي مجلس انجام گرفت و كار آن آغاز شد. در اولين دوره مجلس شوراي ملي، هيئتي مأمور تدوين قانون اساسي گرديد و قانون مزبور به اسم نظامنامه سياسي در 51 اصل، تهيه و تنظيم و پس از تصويب نمايندگان به تأييد شاه رسيد. مجلس اول در واقع يك مجلس انقلابي بود و در استقرار اصول عدالت و قطع نفوذ متنفذين و مستبدين اهتمام بسيار نمود.
 
آيت‏اللَّه سيد محمد فيروز آبادي يزدي نجفي در حدود سال 1237 ش (1275 ق) در فيروز آباد يزد به دنيا آمد. وي پس از طي تحصيلات مقدماتي راهي نجف اشرف شد و از محضر حضرات آيات آخوند خراساني و سيد محمد كاظم يزدي استفاده‏هاي وافر بُرد. وي از آن پس به تدريس و تأليف روي آورد و در نجف ماندگار گرديد. برخي از تأليفات ايشان از اين قرارند: حاشيه بر عروةالوثقي، مجموعةُ الاحاديث الاخلاقيه و المواعظ و نيز كتاب الطهارة و الصلوة. سرانجام اين عالم رباني در سال 1305 ش برابر با آخر ربيع الاول 1345 ق در 68 سالگي در سامرا درگذشت و در نجف اشرف به خاك سپرده شد.
 
از زمان وقوع انقلاب مشروطه در ايران تا پيروزي انقلاب اسلامي، مجلس شوراي ملي 24 دوره از عمر خود را سپري نمود. در مراسم افتتاحيه هر دوره شاه ايران به عنوان فرد اول مملكت به نطق افتتاحيه مي‏پرداخت و در آن ضمن ترسيم سياست‏هاي آينده كشور جهت بهبود رفاه اقتصادي و گسترش آزادي‏هاي سياسي وعده‏هايي مي‏داد با اين حال همه ملت و حتي مسئولان مملكتي مي‏دانستند كه هم مجلس شورا و مجلس سنا جنبه سمبليك و صوري دارد و هيچ‏گونه كارايي و توانايي براي رسيدگي به اوضاع مملكت را ندارند و همه سخنان شاه چيزي جز سخنراني نيست. با اين حال، مجلس در آغاز دوره بيست و چهارم همانند ساير دوره‏ها شاهد سخنراني افتتاحيه محمدرضا پهلوي بود و اين همزمان با روند رو به رشد تظاهرات و راهپيمايي‏ها عليه شاه و حكومت شاهنشاهي در سراسر ايران بود. در آخرين اجلاسيه مجلسين كه بر خلاف هميشه هيچ كدام از اعضاي خاندان سلطنتي حضور نداشتند شاه در نطق خود ضمن اشاره به اجراي سياست توسعه آزادي‏هاي دموكراتيك و ايجاد فضاي بازتر سياسي به وقوع اشتباهات و سوء استفاده‏هايي كه باعث ايجاد نارضايتي‏ها شده بود، اعتراف نمود. با اين حال 4 ماه بعد با درهم پيچيده شدن طومار حكومت پهلوي، نهادهاي صوري مشروطه نيز به تاريخ پيوست.
 
با آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران، شاه حسين پادشان وقت اردن، طي سفري 24 ساعته به عراق، حمايت كامل خود را از صدام حسين اعلام نمود. وي در اين سفر اظهار داشت: كشورهاي عربي يكي هستند و يك سرنوشت دارند و بنابراين بايد در حمايت از عراق متحد باشند. در پي اين سفر، نخست وزير اردن نيز دستور داد كليه وسايل نقليه اين كشور جهت حمل غذا و لوازم نظامي و غيرنظامي به عراق بسيج شوند. با آغاز رسمي جنگ عراق عليه ايران در 31 شهريور 1359 ش و ناامني در منطقه اروندرود، دولت اردن، بندر عقبه اين كشور در درياي سرخ را در اختيار عراق قرار داد تا كمك‏هاي نظامي خارجي از اين بندر به عراق منتقل شوند. از سوي ديگر همزمان با آغاز جنگ، شاه حسين طي فرماني، دستور استقرار چهل هزار نيروي نظامي اين كشور در مرز عراق را صادر كرد تا در صورت لزوم به كمك عراق بشتابند.
 
ابوالحسن عامري از جمله فيلسوفاني است كه در فاصله‏ي زماني ميان دو فيلسوف بزرگ ايران يعني فارابي و ابن سينا مي‏زيست و در واقع، حلقه‏ي اتصال بين فلاسفه‏ي متقدم اسلامي شمرده مي‏شود. ابوعلي مسكويه كه از شاگردان برجسته‏ي عامري و معاصر ابن سينا مي‏باشد، بسياري از سخنان عامري را كه حاوي نكات اخلاقي است در كتاب معروف خود به نام تجاربُ الاُمَم آورده است. عامري علاوه بر اين كه در فلسفه صاحب نظر و شارح فلسفه‏ي ارسطو بود، در زمينه‏ي اخلاق و دين نيز تحقيق و بررسي بسياري انجام داد و آثار ارزشمندي در اين زمينه برجاي گذاشت. وي فلسفه را مولود عقل و استدلال مي‏دانست و معتقد بود كه عقل هرگز از فرمان خداوند سرپيچي نمي‏كند. الابصار و المُبَصِّر از جمله تاليفات اوست.
 
سيداحمد كربلايى از چهره‏هاي معروف اخلاق، در اصل اصفهاني بوده، ولي در كربلا رشد كرده است. وي از محضر اساتيدي چون آخوند ملاكاظم خراساني و ملاحسينقلي همداني بهره گرفته و پس از كسب مدارج عالي علمي، حلقه‏ي درس خود را تشكيل داد. جمع كثيري از بزرگان و وارستگان، به يُمن تربيت آن بزرگوار قدم در دايره‏ي كمال گذاشته، پشتِ پاي به بساط طبيعت و دنياي مادي زده و از متوجّهان به حق و مَحرمانِ حريم قُرب شدند. مجاهدِ شهيد شيخ محمدتقي بافقي، سيدمحمدكاظم عصار، سيدمحسن امين عاملي و ميرزاعلي آقا قاضي طباطبايي تبريزي در مكتب درس ايشان پرورش يافتند.
 
آيت اللَّه سيدجواد حسيني خامنه‏اي در ماه جمادي الثاني سال 1313 ق در خامنه نزديک تبريز به دنيا آمد. او از دوران طفوليت، در جريان حوادث مشروطه قرار گرفت و با روحيه‏ي مبارزه‏گريِ شهيد شيخ محمد خياباني، خو گرفت. سيد جواد در جواني سفري به عتبات عاليات و مشهد مقدس كرد و از آن پس در شهر مشهد اقامت نمود. ايشان از محضر آقازاده‏ي خراساني و حاج آقا حسين قمي كسب فيض نمود و به مدارج بالاي علمي دست يافت. در سال 1345 ق براي ادامه‏ي تحصيلات راهي نجف اشرف گرديد و در آنجا از درس ميرزاي ناييني و سيدابوالحسن اصفهاني بهره‏اي وافر برد. در روزهاي سياه اختناق ستمشاهي، رنج و فشار روز افزونِ آن دستگاه جبار بر خانواده و فرزندان خود را تحمل مي‏كرد ولي در همه‏ي عمر، روي خوش به دشمنان اسلام نشان نداد. از دامان اين عالم بزرگوار شخصيت بزرگواري همچون حضرت آيت اللَّه سيد علي خامنه‏اي، رهبر معظم انقلاب اسلامي پرورش يافتند كه مايه‏ي مباهات جامعه‏ي تشيع و جهان اسلام مي‏باشند. آيت اللَّه سيدجواد خامنه‏اي سرانجام درچهاردهم تيرماه 1365 ش پس از گذراندن چند ماه بيماري و ضعف در سن 93 سالگي به لقاء اللَّه پيوست و در حرم امام رضا(عليه السلام) به خاك سپرده شد.
 
چهارمين جنگ دولتهاي عربي و رژيم صهيونيستي آغازشد. پس ازمسدود شدن تنگه تيران بدستور جمال عبدالناصر، موشه دايان وزيردفاع وقت رژيم صهيونيستي دستورحمله به سرزمينهاي اردن، مصر و سوريه را صادركرد. دولت هم قواي صلح سازمان ملل را كه درصحراي سينا مستقربود ازخاك مصربيرون راند. پس ازآن ارتش مشترك عربها را درمرزهاي خود مستقرساخت و بدين ترتيب رژيم صهيونيستي را درمحاصره دريايي خود قرار داد. اما نيروهاي دشمن سراسر نوار غزّه و شبه جزيره سينا و بلنديهاي جولان را تصرف كردند و نيروي هوايي مصر، سوريه و اردن را تقريباً نابود ساختند. سپس رژيم صهيونيستي كانال سوئز، غرب رود اردن و خليج عقبه را هم به اشغال خود درآورد. اين كشمكش ها به وقوع جنگ اكتبرمنجرشد كه دراين جنگ قواي مصر كانال سوئز و صحراي سينا را ازرژيم صهيونيستي پس گرفت و نيروهاي سوريه هم ازجبهه شرقي وارد عمل شدند. گفتني است كه چهارمين جنگ دولتهاي عربي و رژيم صهيونيستي با دخالتهاي امريكا و شوري خاتمه يافت.
 
كاترين كبير، ملكه روسيه تزاري در تداوم كشورگشايى‏هاي خود، نيروهاي روسيه را به لهستان فرستاد كه در پي آن، امپراتوري قدرت‏مند عثماني در ششم اكتبر 1768م به روسيه اعلان جنگ داد. هرچند در طول قرن هجدهم، جنگ‏هاي متعددي بين دو امپراتوري روسيه و عثماني درگرفت ولي جنگ اين دو بر سر لهستان را مي‏توان مهم‏ترين آن‏ها برشمرد. در اين جنگ، به علت ضعف داخلي امپراتوري عثماني و توان‏مندي قواي روسيه، نظاميان عثماني در زمين و دريا دچار شكست‏هاي بزرگ شدند. از اين رو، در سال 1774، پيمان متاركه جنگ بين دو طرف امضاء شد كه بر اساس آن، ناحيه كريمه در شمال درياي سياه، مستقل و پس از مدتي به روسيه ملحق گرديد. هم‏چنين در پي تحولات ناشي از جنگ دراز مدت روسيه و عثماني، لهستان نيز بين سه كشور اتريش، پروس و روسيه تقسيم شد.
 
پس از مرگ جمال عبدالناصر و روي كار آمدن انور سادات به رياست جمهوري مصر،زمينه براي يك رشته تحولات مهم سياسي در خاورميانه و جهان عرب فراهم آمد. سادات در آغاز حكومت خود به تدارك نظامي وسيعي براي جبران شكست جنگ سال 1967م از اسرائيل مي‏انديشيد. از اين رو در ششم اكتبر 1973م، حمله غافل‏گيرانه‏اي را به مواضع رژيم اشغال‏گر قدس در صحراي سينا ترتيب داد و جنگ چهارم اعراب و اسرائيل را آغاز كرد. با آغاز چهارمين جنگ اعراب و اسرائيل، ارتش مصر در عملياتي غافل‏گيرانه برضد نيروهاي رژيم صهيونيستي، در آن سوي كانال سوئز يورش برد و پس از شكستن خط دفاعي و مستحكم بارْلو، به پيشروي در صحراي سينا دست زد. با پيوستن نيروهاي نظامي سوريه به مصر در اين جنگ، ارتش اسرائيل دچار تلفات و خسارات گسترده‏اي گرديد. در حالي كه ارتش‏هاي عرب با به دست آوردن پيروزي‏هاي پي‏درپي در جبهه‏هاي شمال و جنوب غربي به سرعت در حال پيشروي بودند، با كمك‏هاي سريع ايالات متحده امريكا به رژيم صهيونيستي، ارتش اين رژيم به تسليحات پيشرفته‏تر دست يافت و توانست بر اعراب غلبه كند. در روز چهاردهم اكتبر، به دنبال بمباران سنگين مواضع سوريه در ارتفاعات جولان، نيروهاي اسرائيلي تمامي مواضعي را كه در هفته اول جنگ از دست داده بود، باز پس گرفتند و در پايان دومين هفته جنگ، تا شصت كيلومتري دمشق، پايتخت سوريه پيش رفتند. هم‏چنين پيشروي نيروهاي صهيونيستي تا يك‏صد كيلومتري قاهره، پايتخت مصر ادامه يافت. در اين مرحله بود كه با مذاكرات محرمانه بين امريكا و شوروي و تحت فشار بين‏المللي، صهيونيست‏ها به نيروهاي خود فرمان توقف دادند تا اين‏كه در روز 24 اكتبر 1973م، فرمان آتش بس، تحت نظارت سازمان ملل به اجرا درآمد. چهارمين جنگ اعراب و اسرائيل كه به دليل تقارن با ماه مبارك رمضان آن سال، موسوم به جنگ رمضان نيز مي‏باشد در نهايت به مذاكرات مستقيم بين مصر و اسرائيل و سفر سادات به بيت المقدس و انعقاد قرارداد خائنانه كمپ ديويد براي به رسميت شناختن اسرائيل منتهي شد.
 
محمد انور السّادات، رئيس جمهور سابق مصر در 25 دسامبر سال 1918م به دنيا آمد و به هنگام تحصيل در دانشكده افسري با جمال عبدالناصر آشنا شد. وي در سال 1952 به نهضت افسران آزاد پيوست و پس از پيروزي كودتاي ضد سلطنتي سال 1952م، به وزارت كشور دست يافت. سادات از آن پس بارها مناصب مهم كشوري از جمله رياست مجلس ملي مصر، دبير كلي حزب اتحاديه ملي مصر و معاونت رئيس جمهوري را به عهده گرفت. پس از درگذشت جمال عبدالناصر، انور سادات در 16 اكتبر 1970م به عنوان رئيس جمهور مصر انتخاب گرديد. سادات پس از رسيدن به قدرت، در ششم اكتبر 1973م با يك حمله غافل‏گير كننده به مواضع رژيم صهيونيستي در شرق كانال سوئز، درصدد باز پس گرفتن صحراي سينا و جبران شكست جنگ شش روزه در سال 1967م برآمد. در مراحل اوليه اين جنگ، موفقيت با مصري‏ها بود ولي با سرازير شدن سيل كمك از امريكا به اسرائيل و حمله متقابل نيروهاي صهيونيستي، اين جنگ نيز با شكست و عقب‏نشيني مصريان خاتمه يافت. از آن پس، سادات، به تدريج از مواضع اصولي و ضد صهيونيستي جمال عبدالناصر دور شد و راه انحراف و سازشكاري را در پيش گرفت. سادات هم‏چنين پس از شكست در جنگ 1973م چاره‏اي جز تغيير كلي سياست خارجي خود و نزديكي به غرب نديد. از اين رو، به دنبال بهبود رابطه با امريكا، در يك سفر غيرمنتظره به سرزمين‏هاي اشغالي فلسطين در روز نوزدهم نوامبر 1977م باب مذاكرات مستقيم با رژيم صهيونيستي را گشود و سرانجام علي‏رغم مخالفت شديد ساير كشورهاي عرب، رژيم صهيونيستي را به رسميت شناخت. ادامه اين سياست، به مذاكرات صلح سران مصر واسرائيل با ميانجي‏گري امريكا منجر شد كه در نهايت، موجب انعقاد پيمان ننگين كمپ ديويد در 26 مارس 1979م گرديد كه خشم كشورهاي اسلامي را برانگيخت. سادات در سال 1980م خود را رئيس جمهور مادام‏العمر مصر اعلام كرد و در سال 1981 كمك‏هاي شايان تسليحاتي و نيروي انساني براي كمك به عراق در جنگ عليه جمهوري اسلامي ايران ارسال نمود. انور سادات با تن دادن به استراتژي امريكا و اعمال سياست‏هاي درهاي باز در كشورش، باعث گسيل سرمايه‏داران و مستشاران امريكايى به مصر شد. او هم‏چنين پس از انعقاد قرارداد كمپ ديويد، به صهيونيست‏ها اجازه تأسيس سفارتخانه در قاهره را داد. ادامه اعمال ننگين سادات باعث شد تا بسياري از كشورهاي اسلامي با مصر قطع رابطه كنند و حتي عضويت مصر را از اتحاديه عرب لغو نمايند. ادامه اين اعتراضات باعث شد تا گروه اسلامي الجهاد، طرح اعدام انقلابي سادات را عملي سازد. در روز ششم اكتبر سال 1981م، هنگامي كه انور سادات در جريان مراسم سان و رژه، به مناسبت سالگرد جنگ 1973 اعراب و اسرائيل مشغول تماشاي پرواز هواپيماهاي ميراژ فرانسوي بود، سروان خالد شوقي اسلامبولي و دوستانش كه براي قتل سادات هم قسم شده بودند، پس از پياده شدن از زره پوش‏ها و خودروهاي نظامي خود، با سرعت عملي كه بيشتر به يك فيلم سينمايى شباهت داشت، با شليك مسلسل و پرتاب نارنجك به طرف جايگاه سادات پيش رفتند. در جريان اين عمليات هفت نفر ازكساني كه نزديك سادات نشسته بودند از پاي درآمدند و انور سادات نيز ساعتي بعد در بيمارستاني كه محمدرضا پهلوي را در آخرين روزهاي حيات در آن بستري كرده بودند، در 63 سالگي درگذشت.
 
كشور كهن مصر، از حدود هشت هزار سال قبل، مسكوني و از 6500 سال پيش، داراي حكومت مركزي بوده است. بيست سال پس از ظهور اسلام، اين كشور توسط مسلمانان فتح شد. در سال 969م فاطميان، مصر را تصرف كردند و به تدريج اين كشور، مركز خلفاي فاطمي شد. سلسله فاطميان در سال 1172م به دست ايوبيان سرنگون شد. در اوايل قرن شانزدهم، عثماني‏ها بر مصر مسلط شدند. در سال 1805م پس از آن كه قواي مشترك عثماني و انگليس، مصر را از اشغالِ چند ماهه ناپلئون خارج ساختند، حكمراني اين كشور به محمدعلي پاشا سپرده شد كه وي و جانشينانش تحت عنوان خديوْ، حكومت مستقل مصر را در اختيار داشتند. بي‏كفايتي خديوهاي مصر در اواخر قرن نوزدهم باعث نفوذ روز افزون انگليس در مصر شد تا اين كه دولت انگليس در پي شورش مردم، در بندر اسكندريه مصر، نيرو پياده كرد. در اوايل جنگ جهاني اول، انگليس، مصر را تحت الحمايه خود اعلام كرد. ادامه مبارزه مردم مصر به ويژه پس از جنگ، باعث شد تا انگليس در 28 فوريه سال 1922، استقلال مصر را به رسميت بشناسد. مصر كشوري است در شمال شرقي افريقا و ساحل جنوب شرقي درياي مديترانه، با مساحت 997/739 كيلومتر مربع و بيش از 68 ميليون نفر جمعيت كه اكثريت قريب به اتفاق آنها مليت عربي داشته و به زبان عربي صحبت مي‏كنند. دين رسمي مردم اين كشور اسلام و پايتخت آن شهر قاهره است. از شهرهاي مهم مصر، اسكندريه، پِرت سعيد، منصوره و جيزه قابل ذكرند. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت مصر تا سال 2025م بيش از 95 ميليون نفر گردد. واحد پول مصر، ليره است. مصر كه مهد يكي از قديمي‏ترين تمدن‏هاي جهان است. پس از استقلال از انگلستان، در سال 1953م نوع حكومت خود را جمهوري با يك مجلس قانون‏گزاري اعلام نمود. جمهوري عربي مصر داراي دو روز ملي 23 ژوئيه و 6 اكتبر مي‏باشد. 23 ژوئيه سال‏روز كودتاي نظامي عليه حكومت پادشاهي ملك‏فاروق در سال 1952 و زمينه‏سازي براي اعلام جمهوري در اين كشور مي‏باشد. هم‏چنين روز ملي دوم، شش اكتبر، سال‏روز آغاز جنگ چهارم اعراب و اسرائيل در سال 1973م مي‏باشد.
 
/ن